Nên làm gì khi con chơi với bạn xấu?

Bản năng tự nhiên của phụ huynh là cấm đoán con cái khi phát hiện “chơi với bạn xấu” nhưng theo các chuyên gia cách làm này thường phản tác dụng.

Russell Shaw, hiệu trưởng một trường trung học ở Washington (Mỹ), kể về trường hợp một phụ huynh tìm đến ông với “cảm giác đã mất con gái’ ở tuổi 15”. Từ khi chơi với nhóm bạn mới, cô bé ám ảnh ngoại hình, suốt ngày dán mắt vào điện thoại, nói dối về việc học. “Tôi muốn cấm con gặp đám bạn xấu, nhưng sợ chỉ làm mọi thứ tệ hơn”, người cha nói.

Nhiều nghiên cứu tâm lý đã chỉ ra, khi còn nhỏ, trẻ ở trong vòng tay gia đình, nhà trường. Khi trẻ lớn hơn, bạn bè trở thành trung tâm. Điều này không phải thất bại của phụ huynh, mà là quy luật phát triển tự nhiên.

Dù hiểu điều này, nhiều cha mẹ vẫn không khỏi lo lắng khi con kết thân với những bạn mà trước kia họ luôn dặn phải tránh xa.

Theo Russell, cấm đoán hay buông xuôi đều không hiệu quả. Lý thuyết phản kháng (reactance theory) chỉ ra khi con người cảm thấy tự do của mình bị đe dọa, càng có động lực theo đuổi điều bị cấm. Với tuổi teen, càng cấm mối quan hệ đó càng trở nên hấp dẫn. Ông từng thử khuyên hai học sinh lớp 11 chia tay vì cho rằng mối quan hệ không lành mạnh, nhưng kết quả chỉ biến nó thành “thiên tình sử” kịch tính hơn.

Ông Russell nhấn mạnh cha mẹ cần kiên nhẫn và hiểu rằng chính họ mới là người có sức ảnh hưởng lớn nhất đến con cái. Russell dẫn ví dụ một học sinh lớp ba khó tập trung, hóa ra có người cha hay nhảy từ chủ đề này sang chủ đề khác. Một nữ sinh lớp 7 hay bắt nạt bạn hóa ra có người mẹ cũng thường chỉ trích người khác.

Nghiên cứu của nhà tâm lý Laurence Steinberg, Đại học Temple, Mỹ chỉ ra bạn bè chi phối lựa chọn hằng ngày như mặc gì, nghe nhạc gì, tiêu khiển thế nào, nhưng cha mẹ vẫn ảnh hưởng đến giá trị cốt lõi và các quyết định lớn, như chọn người gắn bó lâu dài. Những giá trị này không được dạy bằng bài giảng, mà qua hàng nghìn khoảnh khắc thường nhật, từ cách cha mẹ trò chuyện, cư xử, đối xử với người khác.

Người cha có con gái 15 tuổi sau khi xin lời khuyên của Russell đã không ngăn cản con chơi với đám bạn “xấu”. Gia đình duy trì thói quen cả nhà đi tình nguyện, ăn tối không điện thoại, chia sẻ tự nhiên câu chuyện nghề nghiệp. Quan trọng hơn, ông tránh phán xét bạn của con. Dần dần, cô bé tự sàng lọc bạn bè, rời bỏ những mối quan hệ không phù hợp và tiếp thu các giá trị tích cực của gia đình.

“Cách hiệu quả là tăng sức hút của mái ấm, biến ngôi nhà thành nơi con và bạn bè muốn lui tới. Đôi khi chỉ là ngăn tủ đầy đồ ăn vặt, những bữa ăn chung ấm cúng, nhưng điều cốt lõi là để trẻ cảm nhận cha mẹ như một điểm tựa ổn định, không phải người đối đầu”, Russell nói.

Trong những tình huống nghiêm trọng, khi bạn bè của con dính vào tệ nạn hay hành vi nguy hiểm, cha mẹ cần can thiệp trực tiếp. Phụ huynh cần tìm hiểu vì sao con tìm đến nhóm bạn ấy.

“Điều cốt lõi là tin vào nền tảng mình đã xây dựng với con. Tuổi teen có thể thử thách mọi giới hạn, nhưng giá trị và tình cảm gia đình không biến mất chỉ vì chúng kết bạn với những người khiến ta lo lắng”, Russell nhấn mạnh.

Làm cha mẹ không phải là kiểm soát, mà là đồng hành và đặt niềm tin vào khả năng con lựa chọn đúng. Đôi khi, điều đó đồng nghĩa để con tự trải qua và rút ra bài học, còn cha mẹ hãy hiện diện khi con cần đến nhất.

Nguồn Bảo Nhiên VnE (Theo Atlantic)
Bài viết tham khảo
Sao chép & chỉnh sửa bởi NhaCungCap.vn